αμβλυωπία – οφθαλμιατρος θεσσαλονικη

Τι είναι η Αμβλυωπία;

Αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι) είναι η μειωμένη όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια λόγω μη φυσιολογικής ανάπτυξης της όρασης στη βρεφική ή παιδική ηλικία.

Στα πρώτα χρόνια της ζωής, ο εγκέφαλος πρέπει να μάθει να βλέπει ή να ερμηνεύει τις εικόνες που παρέχουν τα μάτια. Στην αμβλυωπία, ο εγκέφαλος λαμβάνει μια κακή εικόνα από το μάτι και έτσι “δεν μαθαίνει να βλέπει καλά”. Η απώλεια όρασης συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση επειδή οι νευρικές οδοί μεταξύ του εγκεφάλου και του ματιού δεν διεγείρονται σωστά. Στην αμβλυωπία, μπορεί να μην υπάρχει εμφανές πρόβλημα του ματιού.

Ένας άλλος όρος που χρησιμοποιείται συχνά για την αμβλυωπία είναι το «τεμπέλικο μάτι». Είναι η κύρια αιτία μειωμένης όρασης στα παιδιά. (αμβλυωπία-οφθαλμιατρος θεσσαλονικη)

Τι προκαλεί την αμβλυωπία;

Η φυσιολογική όραση αναπτύσσεται κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής. Κατά τη γέννηση, τα βρέφη έχουν πολύ κακή όραση. Καθώς τα βρέφη μεγαλώνουν και χρησιμοποιούν τα μάτια τους, η όραση βελτιώνεται καθώς αναπτύσσονται τα κέντρα της όρασης στον εγκέφαλο.

Εάν τα παιδιά δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα μάτια τους σωστά, τα κέντρα όρασης στον εγκέφαλο δεν αναπτύσσονται σωστά και η όραση μειώνεται. Η αμβλυωπία μπορεί να εμφανιστεί παρά τη φυσιολογική εμφάνιση των οφθαλμικών δομών.

Η πιο συνηθισμένη αιτία είναι κάποιο διαθλαστικό σφάλμα (συνήθως υπερμετρωπία, αστιγματισμός) στο ένα ή και στα δύο μάτια που δεν διορθώνεται νωρίς στην παιδική ηλικία, με αποτέλεσμα την κακή ανάπτυξη της οπτικής λειτουργίας στα προσβεβλημένα μάτια. Αυτό ονομάζεται διαθλαστική αμβλυωπία.

Μια άλλη κοινή αιτία είναι ο στραβισμός ή η κακή ευθυγράμμιση των ματιών. Αυτό ονομάζεται στραβιστική αμβλυωπία.

Σπάνια υπάρχει μια δομική ανωμαλία που βλάπτει την όραση όπως ένα πεσμένο βλέφαρο ή μια αδιαφάνεια στο μάτι, όπως καταρράκτης ή ουλή κερατοειδούς. Αυτή ονομάζεται εξ’ανοψίας αμβλυωπία (λόγω αποστέρησης της εικόνας).

Οι τρεις τύποι αμβλυωπίας, η στραβιστική αμβλυωπία, η διαθλαστική αμβλυωπία και η εξ’ ανοψίας αμβλυωπία, μπορεί να εμφανιστούν ταυτόχρονα στο ίδιο μάτι. (αμβλυωπία-οφθαλμιατρος θεσσαλονικη)

Τι είναι η στραβιστική αμβλυωπία;

Η στραβιστική αμβλυωπία αναπτύσσεται όταν τα μάτια δεν είναι ευθυγραμμισμένα λόγω στραβισμού. Το ένα μάτι μπορεί να γυρίσει προς τα μέσα, προς τα έξω, προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Όταν συμβεί αυτό, ο εγκέφαλος αρχίζει να αγνοεί το μάτι που στραβίζει και έτσι το σύστημα της όρασης και η αντίστοιχη περιοχή στον εγκέφαλο δεν αναπτύσσονται σωστά, με αποτέλεσμα η όραση σε αυτό το μάτι να είναι μειωμένη.(αμβλυωπία-οφθαλμιατρος θεσσαλονικη)

Τι είναι η εξ’ ανοψίας αμβλυωπία;

Η εξ’ ανοψίας αμβλυωπία αναπτύσσεται όταν ο καταρράκτης ή παρόμοιες καταστάσεις «αποστερούν» από τα μάτια των μικρών παιδιών την οπτική πληροφορία. Εάν δεν αντιμετωπιστούν πολύ νωρίς, αυτά τα παιδιά δεν μαθαίνουν ποτέ να βλέπουν καλά και μπορεί να έχουν πολύ κακή όραση. Μερικές φορές αυτού του είδους η αμβλυωπία μπορεί να επηρεάσει και τα δύο μάτια.

Τι είναι η διαθλαστική αμβλυωπία;

Η διαθλαστική αμβλυωπία συμβαίνει όταν υπάρχει μεγάλη ή άνιση ποσότητα διαθλαστικού σφάλματος (συνήθως υπερμετρωπία, αστιγματισμός) ανάμεσα στα μάτια ενός παιδιού. Ο εγκέφαλος δεν μαθαίνει πώς να βλέπει καλά από ένα μάτι που έχει μεγάλη ανάγκη για γυαλιά. Το παιδί μπορεί να βλέπει καλά από το ένα μάτι που έχει λιγότερη ανάγκη για γυαλιά σε σύγκριση με το άλλο μάτι. Το πρόβλημα όρασης μπορεί να μην ανιχνευθεί επειδή το παιδί δεν παραπονιέται για θολή όραση, επειδή το μάτι που βλέπει καλύτερα από το άλλο εξισορροπεί μερικώς την διαφορά στην όραση.

Επιπλέον, το αμβλυωπικό μάτι μπορεί αισθητικά να μην φαίνεται καθόλου διαφορετικό από το μάτι που βλέπει καλύτερα. Επομένως, οι γονείς και οι παιδίατροι μπορεί να μην αντιληφθούν ότι υπάρχει πρόβλημα.

Για αυτούς τους λόγους, αυτού του είδους η αμβλυωπία στα παιδιά μπορεί να μην εντοπιστεί έως ότου το παιδί υποβληθεί σε οφθαλμολογική εξέταση από οφθαλμίατρο. Αυτό το είδος αμβλυωπίας μπορεί να επηρεάσει το ένα ή και τα δύο μάτια και μπορεί να αντιμετωπιστεί καλύτερα εάν το πρόβλημα εντοπιστεί έγκαιρα.

Τα γυαλιά θα βοηθήσουν ένα παιδί με αμβλυωπία να βλέπει καλύτερα;

Τα γυαλιά μπορεί να είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία ορισμένων τύπων διαθλαστικής αμβλυωπίας και στραβιστικής αμβλυωπίας (όπως η προσαρμοστική εσωτροπία). Για πολλά παιδιά, η αμβλυωπία μπορεί επίσης να αντιμετωπιστεί με ενστάλλαξη σταγόνων ατροπίνης που θαμπώνουν την όραση στον οφθαλμό που βλέπει καλύτερα, ή με κάλυψη του ματιού που βλέπει καλύτερα.

Η θόλωση ή η κάλυψη του ματιού που βλέπει καλύτερα αναγκάζει τον εγκέφαλο να δώσει προσοχή στην εικόνα που προέρχεται από το πιο αδύναμο μάτι, ωθώντας τον εγκέφαλο να μάθει να βλέπει καλύτερα από το πιο αδύναμο μάτι.

Τι μπορεί να γίνει εάν το παιδί μου έχει εξίσου υψηλά επίπεδα υπερμετρωπίας και/ή αστιγματισμού και έχει διαγνωστεί με αμφοτερόπλευρη αμβλυωπία;

Η αμφοτερόπλευρη αμβλυωπία συνήθως αντιμετωπίζεται με γυαλιά και/ή φακούς επαφής που διορθώνουν τα διαθλαστικά σφάλματα και σε αυτή την περίπτωση απαιτείται παρακολούθηση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εάν εμφανιστεί ασύμμετρη αμβλυωπία (το ένα μάτι να βλέπει καλύτερα από το άλλο), τότε μπορεί να προστεθεί στην θεραπεία η κάλυψη ή οι οφθαλμικές σταγόνες ατροπίνης.

Πότε πρέπει να αντιμετωπίζεται η αμβλυωπία;

Η έγκαιρη θεραπεία είναι πάντα η καλύτερη λύση στο πρόβλημα της αμβλυωπίας. Εάν είναι απαραίτητο, τα παιδιά με διαθλαστικά σφάλματα (μυωπία, υπερμετρωπία ή αστιγματισμό) μπορούν να φορέσουν γυαλιά ή φακούς επαφής όταν είναι μόλις μιας εβδομάδας. Παιδιά με καταρράκτη ή άλλες «αμβλυογενείς» καταστάσεις συνήθως αντιμετωπίζονται έγκαιρα χειρουργικά, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η ανάπτυξη αμβλυωπίας.

Έως ποιά ηλικία μπορεί να γίνει η θεραπεία της αμβλυωπίας;

Έρευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι μπορεί να επιτευχθεί βελτίωση στην όραση με τη θεραπεία της αμβλυωπίας μέχρι την ηλικία των 14 ετών. Ωστόσο, μεγαλύτερη επιτυχία της θεραπείας επιτυγχάνεται όταν η θεραπεία ξεκινά νωρίτερα. Σε ηλικίες άνω των 14 ετών η οποιαδήποτε βελτίωση της όρασης από την θεραπεία είναι δυσκολότερη και πιό ασταθής. (αμβλυωπία-οφθαλμιατρος θεσσαλονικη)

Πώς μπορεί να γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία για την αμβλυωπία;

Ο προληπτικός παιδο-οφθαλμολογικός έλεγχος από παιδο-οφθαλμίατρο είναι ο σημαντικότερος παράγοντας στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της αμβλυωπίας.

Πώς αντιμετωπίζεται η αμβλυωπία;

Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο της αμβλυωπίας που υπάρχει. Η διαθλαστική και ορισμένες μορφές στραβιστικής αμβλυωπίας αντιμετωπίζονται με γυαλιά ή/και φακούς επαφής. Ορισμένες μορφές στραβισμού και εξ’ανοψίας αμβλυωπίας αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση (για παράδειγμα, με αφαίρεση του καταρράκτη).

Εάν η αμβλυωπία είναι μόνο στο ένα μάτι ή πολύ χειρότερη στο ένα μάτι, η αμβλυωπία αντιμετωπίζεται ενθαρρύνοντας το παιδί να χρησιμοποιήσει το πιο αδύναμο μάτι με κάλυψη του πιό ”δυνατού” ματιού ή με οφθαλμικές σταγόνες που θολώνουν το μάτι που βλέπει καλύτερα.

Πότε πρέπει να χρησιμοποιείται η κάλυψη για τη θεραπεία της αμβλυωπίας;

Η κάλυψη (eye patching) είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για τη θεραπεία πολλών ειδών αμβλυωπίας, καθώς αναγκάζει τον εγκέφαλο να δώσει προσοχή στην εικόνα που προέρχεται από το πιο αδύναμο μάτι.

Όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο πιο γρήγορα λειτουργεί η κάλυψη στη βελτίωση της όρασης, επομένως οι φροντιστές/γονείς θα πρέπει να είναι επίμονοι στην θεραπεία κάλυψης. Ο οφθαλμίατρος θα χρειαστεί να ελέγχει σε τακτικά χρονικά διαστήματα την εξέλιξη της όρασης του παιδιού.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι καλυμμάτων;

Το κλασικό κάλυμμα είναι ένα αυτοκόλλητο που εφαρμόζεται απευθείας στο δέρμα γύρω από το μάτι. Διατίθεται σε διάφορα μεγέθη για μικρότερα και μεγαλύτερα παιδιά. Για παιδιά που φορούν γυαλιά, μπορούν να τοποθετηθούν υφασμάτινα και ημιδιαφανή πλαστικά αυτοκόλλητα καλύμματα ή ειδικές βεντούζες κάλυψης πάνω στα γυαλιά.

Υπάρχει εναλλακτική λύση στην τεχνική της κάλυψης για τη θεραπεία της αμβλυωπίας;

Μερικές φορές το πιο δυνατό (καλό) μάτι μπορεί να θολωθεί με ειδικές σταγόνες για να βοηθήσει το πιο αδύναμο μάτι να γίνει πιο δυνατό. Οι σταγόνες ατροπίνης θα θολώσουν προσωρινά την όραση στο καλό μάτι και είναι μια εξαιρετική εναλλακτική λύση σε επιλεγμένες περιπτώσεις ή σε μη συνεργάσιμα παιδιά. Οι οφθαλμικές σταγόνες στο “καλό” μάτι αναγκάζουν τον εγκέφαλο να δώσει προσοχή στην εικόνα που προέρχεται από το πιο αδύναμο μάτι. (αμβλυωπία-οφθαλμιατρος θεσσαλονικη)

Για την ήπια και μέτρια αμβλυωπία, μελέτες έχουν δείξει ότι η κάλυψη και οι οφθαλμικές σταγόνες ατροπίνης μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικές θεραπείες. Ο παιδοφθαλμίατρός σας θα σας βοηθήσει να επιλέξετε ποιο θεραπευτικό σχήμα είναι καλύτερο για το παιδί σας.

είναι αποτελεσματικές οι σταγόνες σε όλες τις περιπτώσεις παιδιών με αμβλυωπία;

Δεν επωφελούνται όλα τα παιδιά από τη θεραπεία σταγόνων για την αμβλυωπία. Οι οφθαλμικές σταγόνες που προκαλούν θόλωση (όπως η ατροπίνη) δεν λειτουργούν το ίδιο καλά όταν το ισχυρότερο μάτι είναι αρκετά μυωπικό ή όταν η αμβλυωπία είναι σοβαρή.

Πόσες ώρες κάλυψης ημερησίως είναι αρκετές για τη θεραπεία της αμβλυωπίας;

Ο προδιαγεγραμμένος αριθμός ωρών κάλυψης θα εξαρτηθεί από την οπτική οξύτητα στον αμβλυωπημένο οφθαλμό, από την ηλικία του παιδιού και από το εάν η θεραπεία ήταν επιτυχής στο παρελθόν, σε περίπτωση που έχει ξαναγίνει θεραπεία. Ο οφθαλμίατρος θα σας καθοδηγήσει σχετικά με τις απαιτούμενες ώρες κάλυψης και σχετικά με την διάρκεια της θεραπείας. (αμβλυωπία-οφθαλμιατρος θεσσαλονικη)

Πόσο καιρό χρειάζεται να διαρκέσει η θεραπεία αμβλυωπίας;

Αν και η βελτίωση της όρασης συμβαίνει συχνά εντός εβδομάδων από την έναρξη της θεραπείας κάλυψης, τα βέλτιστα αποτελέσματα συχνά χρειάζονται πολλούς μήνες. Μόλις βελτιωθεί η όραση, μπορεί να απαιτηθεί λιγότερη επικάλυψη (συντήρησης) ή περιοδική χρήση οφθαλμικών σταγόνων ατροπίνης για να αποτραπεί η επιδείνωση της όρασης και η υποτροπή της νόσου. Αυτή η θεραπεία συντήρησης μπορεί να χρειαστεί να διαρκέσει για αρκετούς μήνες έως και χρόνια.

Κατά τη διάρκεια ποιών δραστηριοτήτων πρέπει να γίνεται η κάλυψη;

Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα που θα βελτιώσει την όραση περισσότερο από μια άλλη δραστηριότητα. Το πιο σημαντικό μέρος της θεραπείας είναι η κάλυψη να γίνεται για τον καθορισμένο χρόνο θεραπείας. Από την άλλη πλευρά, το παιδί μπορεί να είναι πιο συνεργάσιμο ή πιο ανοιχτό σε διαπραγματεύσεις εάν η θεραπεία με κάλυψη εκτελείται κατά τη διάρκεια ορισμένων, αγαπημένων δραστηριοτήτων (όπως η παρακολούθηση ενός αγαπημένου τηλεοπτικού προγράμματος ή βίντεο).

Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η κοντινή δραστηριότητα/εργασία (π.χ διάβασμα, ζωγραφική, παιχνίδια υπολογιστή χειρός) κατά τη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να είναι πιο διεγερτική για τον εγκέφαλο και να παράγει καλύτερη ή πιο γρήγορη βελτίωση της όρασης. (αμβλυωπία-οφθαλμιατρος θεσσαλονικη)

Τι συμβαίνει εάν η αμβλυωπία δεν αντιμετωπιστεί;

Εάν η αμβλυωπία δεν αντιμετωπιστεί στην παιδική ηλικία, η όραση στα προσβεβλημένα μάτια θα είναι μόνιμα μειωμένη στην ενήλικη ζωή. Οι τρέχουσες θεραπείες για την αμβλυωπία δεν είναι αποτελεσματικές στους ενήλικες.

Για τα περισσότερα παιδιά, ο οφθαλμίατρος θα δώσει τις οδηγίες και θα παρακολουθεί την πρόοδο της όρασης, αλλά ο ασθενής και η οικογένεια του θα είναι αυτοί που θα πρέπει να εκτελέσουν ουσιαστικά τη θεραπεία της αμβλυωπίας με κάλυψη, γυαλιά ή οφθαλμικές σταγόνες.

Μπορεί να γίνει χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία της αμβλυωπίας;

Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται μερικές φορές ως μέρος ενός σχεδίου θεραπείας για την αμβλυωπία. Ακόμα κι αν υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση, τα παιδιά εξακολουθούν να χρειάζονται παρακολούθηση και συχνά χρειάζονται άλλα είδη θεραπείας αμβλυωπίας.

Για παράδειγμα, η χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης του στραβισμού ενδείκνυται συχνά για την ευθυγράμμιση των ματιών, η οποία θα επιτρέψει την σωστή ανάπτυξη της όρασης. Η χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση του στραβισμού μπορεί στη συνέχεια να εξακολουθεί να απαιτεί χρήση γυαλιών ή θεραπεία κάλυψης, προκείμενου να θεραπευτεί πλήρως η αμβλυωπία.

Άλλες χειρουργικές επεμβάσεις, όπως η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, η χειρουργική επέμβαση γλαυκώματος ή η χειρουργική επέμβαση αμφιβληστροειδούς, απαιτούνται επίσης μερικές φορές για την πρόληψη ή τη θεραπεία της αμβλυωπίας.

Ποιοί είναι οι στόχοι της θεραπείας της αμβλυωπίας;

Σε όλες τις περιπτώσεις, στόχος είναι η επίτευξη της καλύτερης δυνατής όρασης σε κάθε μάτι. Παρόλο ότι ορισμένα παιδιά δεν μπορούν να βελτιωθούν πλήρως και να αποκτήσουν 10/10 οπτική οξύτητα, τα περισσότερα μπορούν να επιτύχουν σημαντική βελτίωση στην όραση. Όσο πιο νωρίς πραγματοποιηθεί η θεραπεία για την αμβλυωπία, τόσο πιο επιτυχημένη τείνει να είναι. (αμβλυωπία-οφθαλμιατρος θεσσαλονικη)

Τι συμβαίνει εάν η θεραπεία της αμβλυωπίας δεν έχει αποτέλεσμα;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η θεραπεία για την αμβλυωπία μπορεί να μην επιτύχει ουσιαστική βελτίωση της όρασης. Είναι δύσκολο να αποφασισθεί η διακοπή της θεραπείας, αλλά μερικές φορές είναι καλύτερο τόσο για το παιδί όσο και για την οικογένεια.

Τα παιδιά που έχουν αμβλυωπία στο ένα μάτι και καλή όραση στο άλλο μάτι μπορούν να φορούν γυαλιά ασφαλείας και αθλητικά γυαλιά για να προστατεύσουν το φυσιολογικό μάτι από ενδεχόμενο τραυματισμό. Όσο το καλό μάτι παραμένει υγιές, αυτά τα παιδιά λειτουργούν κανονικά σε όλες σχεδόν τις εργασίες και δραστηριότητες..

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η απώλεια όρασης από αμβλυωπία μπορεί να προληφθεί ή να αντιμετωπιστεί επιτυχώς εάν ξεκινήσει αρκετά νωρίς η θεραπεία και εάν ο βαθμός της αμβλυωπίας δεν είναι σοβαρός.