Οι ενδοφακοί (Intraocular Lenses – IOLs) είναι τεχνητοί φακοί που εμφυτεύονται εντός του οφθαλμού. Οι ενδοφακοί χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο για τη διόρθωση διαθλαστικών σφαλμάτων, όπως:

• Η Μυωπία
• Η Υπερμετρωπία
• Ο Αστιγματισμός
• Η Πρεσβυωπία

🔍 Τύποι Ενδοφακών και Εφαρμογές

Η επιλογή του κατάλληλου τύπου ενδοφακού IOL εξαρτάται από τα διαθλαστικά σφάλματα του ασθενούς, τον τρόπο ζωής του, τις προσδοκίες του και την υγεία των ματιών του. Οι ενδοφακοί έχουν ιδιαίτερη χρησιμότητα:

• στην διόρθωση της πρεσβυωπίας
• στην διόρθωση υψηλών αμετροπιών (υψηλής μυωπίας, υψηλής υπερμετρωπίας, υψηλού αστιγματισμού)
• σε περιπτώσεις ασθενών που δεν είναι δυνατή ή αντενδείκνεται η διαθλαστική διόρθωση με λέιζερ

1. 👁️ Μονοεστιακοί Ενδοφακοί (Monofocal IOLs)

➤ Περιγραφή

Οι μονοεστιακοί ενδοφακοί εστιάζουν σε μία μόνο απόσταση – συνήθως για μακριά. Ο ασθενής πιθανότατα θα χρειαστεί γυαλιά για κοντινές (ανάγνωση) ή μεσαίες αποστάσεις (υπολογιστής).

✅ Πλεονεκτήματα

• Πολύ καλή ποιότητα μακρινής όρασης
• Χαμηλό κόστος
• Ελάχιστη εμφάνιση φωτοστέφανων ή λάμψεων

❌ Μειονεκτήματα

• Δεν καλύπτουν κοντινές/μεσαίες αποστάσεις
• Απαραίτητα γυαλιά για ανάγνωση

2. 👁️ Πολυεστιακοί Ενδοφακοί (Multifocal IOLs)

➤ Περιγραφή

Οι πολυεστιακοί ενδοφακοί διαθέτουν δύο ή περισσότερες ζώνες εστίασης, που επιτρέπουν την όραση σε κοντινές και μακρινές αποστάσεις, χωρίς γυαλιά.

Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες:

• Διεστιακοί ενδοφακοί (bifocal): για μακρινή και κοντινή απόσταση
• Τριεστιακοί ενδοφακοί (trifocal): για μακρινή, ενδιάμεση (π.χ. χρήση υπολογιστή) και κοντινή απόσταση

✅ Πλεονεκτήματα

• Σημαντική μείωση εξάρτησης από γυαλιά
• Λειτουργικότητα σε περισσότερες αποστάσεις
• Καλή επιλογή για ενεργούς ασθενείς

❌ Μειονεκτήματα

• Πιθανότητα φωτοστέφανων (“halos”) και λάμψεων (“glare”)
• Μειωμένη αντίληψη της αντίθεσης σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού

3. 👁️ Ενδοφακοί Με Εκτεταμένο Βάθος Εστίασης (EDOF IOLs)

➤ Περιγραφή

Οι EDOF (Extended Depth of Focus) ενδοφακοί χρησιμοποιούν οπτική τεχνολογία για να παρέχουν συνεχή εστίαση από μακριά έως μεσαία απόσταση. Σε αντίθεση με τους πολυεστιακούς, δεν έχουν ξεχωριστές “ζώνες”, αλλά δημιουργούν ένα «ενιαίο εύρος όρασης».

✅ Πλεονεκτήματα

• Πολύ καλή μακρινή και ενδιάμεση όραση (ιδανικό για οδήγηση, χρήση υπολογιστή)
• Λιγότερα οπτικά φαινόμενα (glare, halos)
• Υψηλότερη αντίληψη αντίθεσης σε σύγκριση με τους πολυεστιακούς

❌ Μειονεκτήματα

• Όχι πλήρης κάλυψη κοντινής όρασης – συχνά απαιτούνται γυαλιά ανάγνωσης
• Δεν είναι ιδανικοί για όσους απαιτούν εξαιρετική κοντινή όραση

4. 👁️ Τορικοί Ενδοφακοί (Toric IOLs)

➤ Περιγραφή

Οι τορικοί ενδοφακοί είναι σχεδιασμένοι για τη διόρθωση του αστιγματισμού. Μπορούν να συνδυαστούν με μονοεστιακή, πολυεστιακή ή EDOF τεχνολογία.

✅ Πλεονεκτήματα

• Διορθώνουν με μεγάλη ακρίβεια τον αστιγματισμό
• Παρέχουν σταθερή, καθαρή όραση σε ασθενείς με κυλινδρικές ανωμαλίες του κερατοειδούς

❌ Μειονεκτήματα

• Απαιτείται εξαιρετικά ακριβής τοποθέτηση (περιστροφή έστω και 5° μειώνει την αποτελεσματικότητα)

5. 🔄 Συνδυαστικές Τεχνικές (Mix and Match)

Σε επιλεγμένους ασθενείς, μπορεί να χρησιμοποιηθεί διαφορετικός τύπος ενδοφακού (IOL) σε κάθε μάτι:

• Ένας EDOF ενδοφακός στο ένα μάτι, για μακρινή και ενδιάμεση όραση
• Ένας πολυεστιακός ή τριεστιακός ενδοφακός στο άλλο, για κοντινή και μακρινή
• Άλλοι συνδιασμοί ενδοφακών π.χ μονοεστιακός στο ένα μάτι και πολυεστιακός ή edof στο άλλο

Αυτό επιτρέπει ευρεία κάλυψη όλων των αποστάσεων με λιγότερα ανεπιθύμητα οπτικά φαινόμενα.

6. 👁️ Φακικοί Ενδοφακοί

➤ Περιγραφή

Οι φακικοί ενδοφακοί (Phakic Intraocular Lenses – Phakic IOLs) αποτελούν μία προηγμένη τεχνολογία στη χειρουργική διόρθωση διαθλαστικών ανωμαλιών, όπως η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός. Προσφέρουν μια ασφαλή και αποτελεσματική επιλογή για άτομα που δεν είναι κατάλληλοι υποψήφιοι για λέιζερ επεμβάσεις, όπως LASIK ή PRK.

Οι φακικοί ενδοφακοί εμφυτεύονται μέσα στο μάτι, χωρίς να αφαιρεθεί ο φυσικός φακός.

Οι φακικοί IOLs συνιστώνται κυρίως σε:

• Άτομα με μέτρια έως υψηλή μυωπία (συνήθως πάνω από -6 διοπτρίες).
• Ασθενείς με λεπτό ή ανώμαλο κερατοειδή, που δεν μπορούν να υποβληθούν σε διαθλαστική επέμβαση με Laser.

Δεν ενδείκνυνται συνήθως για ασθενείς με πρεσβυωπία ή καταρράκτη.

✅ Πλεονεκτήματα

• Εξαιρετική Ποιότητα Όρασης
• Διατήρηση Της Μορφολογίας Κερατοειδούς: Δεν αλλάζει ο κερατοειδής, όπως συμβαίνει στις επεμβάσεις με λέιζερ.
• Αναστρέψιμη Επέμβαση: Ο ενδοφακός μπορεί να αφαιρεθεί ή να αντικατασταθεί αν χρειαστεί.
• Γρήγορη Ανάρρωση
• Διατήρηση Της Λειτουργίας Της Προσαρμογής

❌ Μειονεκτήματα

• Υψηλό Κόστος

👨‍⚕️ Ποιός Ενδοφακός είναι κατάλληλος για εμένα;

Ο κατάλληλος τύπος IOL εξαρτάται από:

• Το διαθλαστικό σφάλμα (π.χ. μυωπία, πρεσβυωπία, αστιγματισμός)
• Τον τρόπο ζωής σας (ανάγκες για κοντινή/ενδιάμεση/μακρινή όραση)
• Την υγεία του ματιού (π.χ. κατάσταση αμφιβληστροειδούς, κερατοειδούς)
• Τις προσδοκίες σας από τη χειρουργική επέμβαση
• Το οικονομικό κόστος

📌 Η συνεργασία με εξειδικευμένο οφθαλμίατρο είναι απαραίτητη για την εξατομικευμένη επιλογή ενδοφακού. Κλείστε ραντεβού μαζί μας για να ενημερωθείτε για την καλύτερη επιλογή στην δική σας περίπτωση.

📈 Νέες Τάσεις και Τεχνολογίες

• Ενδοφακοί με φίλτρα μπλε φωτός: για μείωση καταπόνησης από οθόνες
• EDOF ενδοφακοί δεύτερης γενιάς: π.χ. AcrySof IQ Vivity – χωρίς diffractive τεχνολογία
• Ασφαιρικοί IOLs: παρέχουν βελτιωμένη ποιότητα εικόνας και λιγότερες εκτροπές
• Εξελιγμένοι Φακικοί Ενδοφακοί δεύτερης γενιάς (περιγράφηκαν παραπάνω)

Πώς Γίνεται η επέμβαση ;

• Η επέμβαση πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία με σταγόνες, είναι εντελώς ανώδυνη και διαρκει περίπου 10-15 λεπτά στο κάθε μάτι.
• Περιλαμβάνει την τοποθέτηση του τεχνητού φακού (ενδοφακού) στο εσωτερικό του κάθε ματιού. Ο ενδοφακός παραμένει εκεί εφ’ όρου ζωής, χωρίς να δημιουργεί κάποια ενόχληση.
• Η επέμβαση πραγματοποιείται σε κλινικές που διαθέτουν χειρουργεία με τον κατάλληλο εξοπλισμό.
• Δεν θα χρειαστεί να μείνετε στην κλινική μετά την επέμβαση.
• Σε περίπτωση που λαμβάνετε αντιπηκτικά φάρμακα, ενδέχεται να χρειαστεί να τα σταματήσετε λίγες ημέρες πρίν από την επέμβαση.

τί να περιμένω μετά από την επέμβαση ;

Μόλις ολοκληρωθεί η επέμβαση και φύγει η επίδραση του αναισθητικού, ενδέχεται να αισθανθείτε ήπιες ενοχλήσεις για κάποιες ώρες. Ο γιατρός θα σας δώσει τις μετεγχειρητικές οδηγίες και την μετεγχειρητική αγωγή και στη συνέχεια θα μπορέσετε να επιστρέψετε στο σπίτι σας. Δεν είναι απαραίτητη η νοσηλεία σας στην κλινική.

Μετά την επέμβαση ενδέχεται η όραση σας να είναι κάπως θολή για 1-2 ημέρες, συνήθως όμως η όραση είναι πολύ καλή από την πρώτη κιόλας ημέρα. Σε κάποιους ενδοφακούς μπορεί να χρειαστεί κάποιο χρονικό διάστημα μετά από την επέμβαση προκειμένου να ολοκληρωθεί η νευροπροσαρμογή.

τί πρέπει να προσέχω μετά την επέμβαση ;

Θα πρέπει για κάποιες ημέρες μετά την επέμβαση να αποφεύγετε:

• Την έντονη σωματική άσκηση.
• Την επαφή του χειρουργημένου ματιού με νερά, χημικά, σαπουνάδες, σκόνη, καπνό.
• Να πιέζετε και να τρίβετε τα μάτια.

Ακολουθείστε επακριβώς τις οδηγίες που θα σας δώσει ο γιατρός σας, όσο αφορά την μετεγχειρητική αγωγή, καθώς και τί πρέπει να αποφεύγετε μετά την επέμβαση.

🔚 Συμπεράσματα

Οι ενδοφακοί έχουν εξελιχθεί σε ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της σύγχρονης οφθαλμολογίας για τη διόρθωση διαθλαστικών σφαλμάτων. Η πληθώρα διαθέσιμων τεχνολογιών – από μονοεστιακούς έως πολυεστιακούς, EDOF και τορικούς ενδοφακούς – επιτρέπει την πλήρη ή μερική αποκατάσταση της όρασης σε όλες τις αποστάσεις.

Η επιλογή του κατάλληλου ενδοφακού πρέπει να γίνεται με βάση το ατομικό προφίλ του ασθενούς, τα διαθλαστικά του χαρακτηριστικά και τις ανάγκες του, ώστε να επιτευχθεί το βέλτιστο οπτικό αποτέλεσμα και η καλύτερη ποιότητα ζωής.

📌 Η συνεργασία με εξειδικευμένο οφθαλμίατρο είναι απαραίτητη για την εξατομικευμένη επιλογή ενδοφακού. Κλείστε ραντεβού μαζί μας για να ενημερωθείτε για την καλύτερη επιλογή στην δική σας περίπτωση.